Blog
Pesten begint bij taboe op "slecht" gedrag
Pesten heeft de volle aandacht. Helaas is dat nodig. Structureel gepest worden is afschuwelijk en buitengewoon schadelijk, laat daar geen misverstand over bestaan. Te meer reden om het in de kern aan te pakken en niet aan de buitenkant door alleen te straffen en te veroordelen
.
In mijn werk als trainer weerbaarheid en als RuisRuimer op scholen heb ik gemerkt dat er snel tot de wortels van het pesten gekomen kan worden. Niet door het symptoom aan te pakken (het pestgedrag zelf) maar door gedrag van kinderen te zien voor wat het is.
Om dat te doen wil ik een twee stellingen doen:
- Niemand is altijd pester of alleen maar slachtoffer
- Ieder mens is in staat tot "slecht" gedrag
De eerste stelling pleit ervoor te zorgen dat kinderen zich niet gaan verbinden aan een bepaalde rol. Niet die van pester, maar ook niet die van slachtoffer.
Stel je voor dat je gepest bent. Je voelt je klein, waardeloos en uit je kracht. Wat gebeurt er als we dit kind aan de hand nemen en zeggen: "Jij bent slachtoffer, jij kunt hier niks aan doen. Kom maar, wij helpen je wel door de dader te straffen! Jij bent goed en hij is slecht."? In mijn oren zeg je dan: "Jij bent goed en zwak. Je bent niet in staat hier iets aan te doen, dus voor de rest van je leven afhankelijk van "ons" om je te beschermen".
Natuurlijk kun je zeggen: "Sla maar eens van je af!". Dat kan ook best een keer helpen. Maar mijns inziens verplaats je het probleem dan i.p.v. het op te lossen en vraag je iets van een kind dat hem zelf misschien wel meer geweld aan doet dan degene die de klap incasseert.
De tweede stelling haalt het taboe af van ongewenst gedrag. In mijn mensbeeld is elk mens in staat tot agressief gedrag onder bepaalde omstandigheden. Wie heeft nog nooit iets gezegd of gedaan dat een ander schaadt om zijn eigen positie te verbeteren? Volwassenen zijn vaak in staat dit op subtielere wijze te doen dan kinderen.
Wat je bereikt als je gedrag enkel bestempelt als slecht en abnormaal, is dat kinderen zich erbij neerleggen dat ze slecht zijn en zich afsluiten voor zelfonderzoek en karakterontwikkeling. Terwijl juist die kindertijd, waarin mensen met gedrag oefenen en experimenteren, zo waardevol is om te leren van ervaringen. De openheid en wil tot onderzoeken is wat we nodig hebben om pesten echt aan te pakken.
Hoe dan?
In eerste instantie door een algemeen nieuwsgierige houding naar motivatie voor gedrag van kinderen. Hier begin je al mee bij de jongste kinderen. Als jij nieuwsgierig bent naar gedrag van kinderen, worden zij zelf ook nieuwsgierig naar hun gedrag en nieuwsgierigheid biedt ingang tot verandering. Als je deze houding aanneemt t.a.v kleine incidenten kweek je een basis voor als er iets echt mis gaat.
Want natuurlijk moet de boodschap duidelijk zijn: pesten gebeurt, maar mag niet voortduren!
Als het gebeurt gaan we samen onderzoeken wat er aan de hand is.
Natuurlijk zijn er veel manieren en methoden om een cultuur te creëren waarin kinderen zelf verantwoordelijkheid leren nemen voor hun gedrag en hun ontwikkeling. Maar uitgangspunt is naar mijn idee het ont-schuldigen van pestgedrag!
Een mooie illustratie: Wie_goed_doet.docx